چرا در کشور انگلستان چندین واژه برای کلمه «نان» وجود دارد؟

هر کسی در انگلستان نظر خاص خود را درباره این که یکی از مواد غذایی پراستفاده را چه بنامد، دارد. این که مشتری در فروشگاه ساندویچی در یورکشایر غربی کیک چای تست شده سفارش دهد، چیز غیرمعمولی نیست. در پی این سفارش همیشه سؤالی از مشتری پرسیده می‌شود: ساده یا کشمشی؟

در حالی که کیک چای (teacake) در ذهن من یک نان رول شده شیرین ساده است، اکثر قسمت‌های دیگر کشور انگلستان و خارج از یورکشایر غربی بر این باور هستند که کیک چای، نانی شیرین به همراه کشمش‌های گوشتی است. به طور منطقی و از نظر من، آن چه آن‌ها می‌خواهند باید کیک چای کشمشی (currant teacake) نامیده شود، اما چه می‌توان کرد؟!

هر کسی در انگلستان نامی بر روی این غذای همیشگی انسان نامیده است، نان رول شده کوچک و همیشه در دسترسی که گرد و طعم دار است، درونش سفید است و اغلب بیرونش را آرد می‌پاشند.

مطالعه‌ای توسط دانشگاه منچستر انجام شده است که نتایج آن نشان می‌دهد که هفت واژه در سراسر انگلستان برای نامیدن نان رول شده استفاده می‌شود. اکثرا از واژه bap در شمال انگلستان و اسکاتلند استفاده می‌شود. واژه batch نیز بیشتر در لیورپول و کاونتری به کار می‌رود. در لانکاشر این نان را barm و در یورکشایر غربی نیز به آن teacake می‌گویند. در اولهام از کلمه muffin استفاده می‌شود و واژگان bun و cob اغلب در شمال شرقی انگلستان و میدلندز به کار می‌روند.

منابع دیگر دسته‌بندی منطقه‌ای بیشتری هم ارائه داده‌اند؛ مثلا در شمال شرقی انگلستان از واژه stottie، در لانکاشر از oven bottoms و در لیدز از scufflers یا breadcakes استفاده می‌شود (در برخی از مناطق این اسامی را با کلمه کیک هم به کار می‌برند). البته همه این‌ها شبیه آن bread roll واقعی نیستند. صرف‌نظر از این واژگان، حدود بیست واژه دیگر هم برای نامیدن bread roll وجود دارد، برخی از آن‌ها بیشتر از دیگری در انگلستان مورداستفاده قرار می‌گیرند.

تعجبی ندارد که برخی از این کلمات را در مناطقی به کار ببرید و متوجه منظور شما نشوند و یا چیز دیگری به جای bread roll به شما تحویل دهند. به عنوان مثال، اگر در یورکشایر غربی واژه teacake را تنها به کار ببرید و نگویید که نوع کشمکشی آن را می‌خواهید، به شما نان رول شده کره‌ای و گرمی می‌دهند و درون آن از هیچ نوع میوه‌ای هم خبری نخواهد بود.

جونی رابینسون متخصص زبانشناسی و کتابدار مجموعه British Library’s Spoken Speech معتقد است که در برخی اوقات حتی خود فروشگاه ساندویچی هم بر این تفاوت‌ها تأثیر می‌گذارد. اگر شما به ناتینگهام یا دربی می‌روید برای خرید این نان باید به فروشگاه شیرینی‌پزی بروید و نه فروشگاه ساندویچی.

به گفته دکتر لورل مکنزی، زبان‌شناس و یکی از مسئولین دانشگاه مطالعات منچستر، تعداد کلمات زیادی که برای نام بردن bread roll استفاده می‌شود بیش از آن که نشانه صحیح گفتن کلمه باشد، بیشتر بازتابی از تفاوت‌های جغرافیایی، تقسیمات سیاسی و فرهنگی و توافقی تاریخی است.

کلمه batch که در کاونتری استفاده می‌شود، ریشه‌ای آلمانی دارد که معنای آن «پختن» است (bacan در انگلیسی باستانی). دکتر تم بلکستر، عضو دانشکده زبان‌های مدرن و قرون وسطایی دانشگاه کمبریج در این باره توضیح می‌دهد که معنای اصلی کلمه از «فرایند پختن» به «پخته شدن» و در سپس به «چیزی که پخته شده» تغییر پیدا کرده است و در نهایت از «مجموعه چیزها از یک مبدأ» به «مجموعه چیزها» تغییر پیدا کرده است؛ بنابراین وقتی کلمه batch به معنای bread roll سیر تکاملی منطقه‌ای و تمایز را نشان می‌دهد. به همین ترتیب، کلمه‌ای که در لانکاشر استفاده می‌شود، یعنی واژه barm (به معنای مخمر) نیز از یک واژه بومی و قدیمی ژرمن گرفته شده است.

واژگانی هم هستند که تأثیر زبان‌های دیگر بر زبان انگلیسی را نشان می‌دهند. دکتر بلکستر می‌گوید ریشه کلمه bap که در سراسر ناحیه شمالی بریتانیا به خصوص در ایرلند شمالی، جزیره من و اسکاتلند استفاده می‌شود، نامشخص است؛ اما در حالی که هیچ ریشه مشخصی برای آن تعریف نشده است، آن را به عنوان واژه‌ای اسکاتلندی می‌شناسند. در ولز نیز از واژه bara برای نامیدن bread roll استفاده می‌شود؛ هر چند، این کلمه ترجمه ساده‌ای از کلمه «نان» به زبان ولزی است، برخی معتقد هستند که bara-bread roll درست ترجمه نشده است.

دکتر بلکستر می‌افزاید که زبان انگلیسی در درجات مختلف ترکیبی از زبان‌های متفاوت است که این فرهنگ را در میان ما گسترش داده است که مدام درباره درست و غلط بودن صحبتمان سخن بگوییم. همین مسئله موجب شده است فکر کنم که بحث‌های جدی ما درباره نان واقعا درباره خود نان نیست؛ درباره هویت است.

با این حال، کلمه‌ای که استفاده می‌کنیم چیزهای زیادی را درباره ما می‌گوید و من به عنوان یک شمالی وقتی با خودمان را با جنوب مقایسه می‌کنم، می‌بینم که وقتی به این جور مسائل می‌رسد، مناطق شمالی انگلستان تنوع بیشتری دارند.

من درباره این موضوع با رابینسون که یکی از اهالی یورکشایر است صحبت کردم و نظر او را در مورد این که شمالی‌ها هویت منطقه‌ای بیشتری نسبت به جنوبی‌ها دارند، پرسیدم. نظر او این است که در بستر مدرن، بسیاری از افرادی که در جنوب هستند از واژگان استانداردتری نسبت به افرادی که در شمال انگلستان زندگی می‌کنند، به کار می‌برند.

رابینسون در ادامه حرفش توضیح داد که همه این چیزها به شهرها برمی‌گردد، یا این که شهر لندن به شدت بر روی شهرهای اطرافش هم به صورت فیزیکی و هم از لحاظ جاذبه تأثیر می‌گذارد، بنابراین، شهرهای جنوب شرقی از لحاظ زبانی منحصر به فرد خواهند بود.

در شمال انگلستان، ترویج شهری کمتری وجود دارد. به همسایگان این اجازه داده می‌شود تا به طور مستقل شکوفا شوند و به حفظ انواع مختلف زبان محلی کمک کنند. به همین علت است که مردم بخش شمالی انگلستان به طور عمده از واژه buns و barm cakes استفاده می‌کنند در حالی که در بخش جنوب شرقی انگلستان (به ویژه لندن و مناطق اطرافش) شما تنها واژه roll را می‌شنوید.

هر چند استفاده واژگان مختلف و تشخیص آن‌ها برای نامیدن نان انگلیسی چه برای انگلیسی‌زبانان و چه خارجی‌ها سخت است، باید قبول کرد که این تفاوت در هر صورت وجود دارد.

رابینسون یادآور می‌شود که مادر میدلندر او همیشه بین نان چای نرم (soft bap) و نان چای ترد (crusty cob) فرق قائل می‌شود، هر چند به صورت گسترده‌ای هر دوی آن‌ها را bread roll می‌نامند. تمایز متنی هم در ابن باره وجود دارد. رابینسون می‌گوید برای برخی از مردم تمایز تنها به کلمه ختم نمی‌شود و به نوع محصول هم ربط دارد. به همین علت، در منطقه لیدز و کسلفورد، breadcakes گرد است و scufflers مثلثی شکل است.

این تمایز شامل مقدار شیرینی نان هم می‌شود و این تمایز ریشه تاریخی را نشان می‌دهد که از واژه کیک برای نان‌های کوچک استفاده می‌شد و نه دسری شیرین. بلکستر می‌گوید در حالی که واژه bun در جزایر شمالی بریتانیا برای نان رول شده به کار می‌رود، در اسکاتلند این کلمه برای نام بردن کیک میوه‌ای بسیار گران‌قیمتی به کار می‌رود. به همین ترتیب واژه bun نوعی از کاپ کیک است که خامه رویی را ندارد.

از کلمه مافین هم در شهرهای شمالی انگلستان و اولدهام برای نان رول شده استفاده می‌شود، چه این نان شیرین باشد و چه شیرین نباشد. در اکثر قسمت‌های انگلستان از واژه مافین برای نوع شیرین آن استفاده می‌شود. گیج شدن بین کلمات در هر جایی از انگلستان ممکن است اتفاق بیافتد و نیازی نیست کیلومترها سفر کنید و به آن طرف دریا بروید تا واژه دیگری برای نامیدن این نان بشنوید. ممکن است در همین ده کیلومتری شما توافقی بین واژگان وجود نداشته باشد و چیزی درخواست دهید و چیز دیگری دریافت کنید. اغلب این مسائل برطرف شده است اما ممکن است همچنان در گوشتان چنین تمایزاتی را بشنوید.

انواع واژه نان در انگلیسی