آیا شبکه‌های اجتماعی باعث بیماری‌های روحی می‌شوند؟

امروزه همزمان با ورود به عصر اطلاعات شاهد تحولات تکنولوژیکی متنوعی در بسیاری از حوزه‌ها هستیم. اما در این میان اینترنت به عنوان رسانه‌ای جدید و از جمله مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب ارتباطات در قرن حاضر محسوب می‌شود. طی سال‌های اخیر از جمله شبکه‌های جدیدی که به دنبال ادغام فناوری‌های مختلف ارتباطی به وجود آمده‌اند، شبکه‌های اجتماعی مجازی است.

این شبکه‌های پرمخاطب و رنگارنگ با امکان عضویت رایگان از کاربران موفق شده‌اند در جریان سازی‌های مختلف نقش اساسی و مهمی بر عهده داشته باشند.

در واقع می توان گفت؛ شبکه‌های اجتماعی با توجه به این‌که عمر چندان زیادی ندارند به عنوان نسل جدیدی از پلتفرم‌های اینترنتی توانسته‌اند کاربران را در کنار محور مشترکی به شکل مجازی دور یکدیگر جمع کندد که نتیجه آن تشکیل اجتماعات آنلاین است.

نسل جوان و شبکه‌های اجتماعی

در حال حاضر نسل جوان مشتریان پر و پا قرص استفاده از شبکه‌های اجتماعی هستند که با حضور در فضای مجازی می‌توانند با انبوهی از اطلاعات در کمترین زمان ممکن مواجه شوند و در کنار آن به برقراری ارتباط گفتاری، نوشتاری و دیداری آن هم با هزینه به نسبت پایین بپردازند.

به نظر می‌رسد انجام فعالیت مجازی دائم و یا حاشیه‌ای و همچنین رصد پی در پی صفحات مجازی برای جوانان به خصوص نوع مجرد آن‌ها که با بازه وسیعی از انواع استرس‌ها از نگرانی‌های دوران تحصیل گرفته تا بازار کار و ازدواج و … مواجه هستند یا آن دسته که به تازگی جرگه متاهلین پیوسته‌اند و مسئولیت‌های جدید خانوادگی را بر عهده دارند و از این‌رو نمی‌توانند مانند گذشته تفریحات متناسب خود را داشته باشند، جایگاه بسیار ویژه‌ای داشته باشد.

از جمله دلایلی که شبکه‌های اجتماعی را برای جوانان محبوب کرده است، می‌توان به انتخاب‌های آزادانه، حضور ناشناس در فضای مجازی و اظهارنظر در گروه‌ها، مشارکت در جمع دوستان و همچنین بیان بی‌پرده احساسات دانست که شاید اگر در واقعیت اتفاق بیافتد منجر به بروز مشکلات اجتماعی برای آن‌ها شود.

بنابراین موارد بسیاری وجود دارد که در آن می‌توان کاربرانی را یافت که به شوق زندگی با سبک مورد علاقه‌شان که در دنیای واقعی توانایی فراهم کردن آن را ندارند یا در جستجوی روابط گسترده‌تر و با افراد بیشتر در فضای مجازی فعالیت می‌کنند.

شبکه‌های اجتماعی و مشکلات روحی 

این روزها استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین مردم و به خصوص قشر جوان بسیار متداول شده است. متخصصان حوزه‌ سلامت بر این باورند که نداشتن تحرک و نشستن دائم درست مانند سیگار کشیدن برای سلامتی افراد زیان‌آور است. این در حالی است که بسیاری از افراد با همین سبک، لحظه‌های ارزشمند اوغات فراقت خود را صرف گشت و گذار در شبکه‌های اجتماعی می‌کنند که البته برای برخی دیگر این دقایق به ساعت‌های طولانی مدت تبدیل می‌شود.

در زمینه استفاده از شبکه‌های اجتماعی و ارتباط آن با بروز مشکلات روحی تحقیقات متعددی انجام شده است. نتایج اغلب این تحقیقات نشان داده است که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی از جمله بدترین عاداتی است که افراد با آن مواجه می‌شوند.

می‌توان گفت زیاده‌روی در استفاده از این تکنولوژی قطعا تهدیدی جدی برای سلامت روان افراد محسوب می‌شود و تاثیرات مخربی را بر روح و روان کاربران آن می‌گذارد.

افسردگی روحی دستاورد شوم شبکه‌های اجتماعی

می‌توان گفت، از زمانی که اینترنت به عنوان ابزاری ضروری جای خود را در میان زندگی مدرن افراد جامعه باز کرد بسیاری را به خود وابسته کرد و به دنبال آن پیامدی ناخوشایند به نام افسردگی را برای کاربران خود به ارمغان آورد.

برخلاف برخی که دلایل استفاده از شبکه‌های اجتماعی را سرگرمی، مرور اخبار یا بی‌حوصلگی می‌دانند؛ در نتایج تحقیقاتی که اخیرا انجام شده است، محققان به این نتیجه رسیده‌اند که نحوه استفاده افراد از شبکه‌های اجتماعی با افسردگی در ارتباط است.

به عبارت بهتر استفاده نامتعادل از شبکه‌های اجتماعی به معنای دریافت اطلاعات به صورت یک‌طرفه با شرایط روحی ناسالم  افراد در ارتباط است و از سوی دیگر داشتن ارتباط دو طرفه و در عین حال فعال به معنای بهره‌مندی از سلامت روانی مناسب است.

شایع‌ترین مشکلات روحی ناشی از استفاده از شبکه‌های اجتماعی

در ادامه این مطلب قصد داریم به متداول‌ترین مشکلات و باورهای نادرستی که در نتیجه استفاده از بک‌های اجتماعی برای افراد به وجود می‌آید، اشاره کنیم. از جمله مهمترین این مشکلات و باورهای اشتباه عبارتند از:

• بروز حسادت در افراد
• سلامت کم و اندوه فراوان
• اعتیادآور به شبکه‌های اجتماعی
• چالش مقایسه دائمی زندگی خود با دیگران
• تصور نادرست درباره دوستان مجازی بیشتر روابط بهتر
• تصور غلط درباره امکان امدادرسانی شبکه‌های اجتماعی به فرد

شبکه‌های اجتماعی و بروز حسادت در افراد

اغلب افراد بر این باورند که مقایسه کردن در شبکه‌های اجتماعی به حسادت ختم می‌شود. جالب است بدانید، شبکه‌های اجتماعی، احساس حسادت را تحریک می‌کنند، این در واقع نتیجه ای است که از یک تحقیق ارائه شده است.

در واقع احساس حسادت موجب می‌شود تا افراد در تکاپوی نمایش زندگی خود به بهترین شکل ممکن باشند و به همین دلیل است که این دسته از افراد تمایل دارند تا پست‌هایی متشکل از جنبه‌های مختلف زندگی خود را با سایر کاربران به‌اشتراک بگذارند و در دام این چرخه دائمی بیافتند.

سلامت کم و اندوه فراون

هرچه افراد بیشتر از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند، احساس غم بیشتری را تجربه می‌کنند. به عنوان مثال فیسبوک از جمله شبکه‌های اجتماعی است که نتایج تحقیقات درباره آن نشان داد استفاده از آن با کاهش احساس خوشبختی به صورت لحظه‌ای و رضایت از زندگی مرتبط است.

در واقع، هر چقدر افراد مدت‌زمان بیشتری از این شبکه اجتماعی استفاده می کردند، دو متغیر فوق نیز به همان تناسب روند کاهشی را دنبال می‌کرد.

به عبارت بهتر می‌توان گفت، استفاده‌ بی‌اندازه و با افراط از شبکه‌های اجتماعی با احساس انزوای اجتماعی به شکلی گسترده‌تر ارتباط دارد. این بدان معناست که هر اندازه کاربران زمان بیشتری را در شبکه‌های اجتماعی بگذرانند، احساس انزوای بیشتری از لحاظ اجتماعی خواهند داشت.

اعتیادآور بودن شبکه‌های اجتماعی

اعتیاد آور بودن شبکه‌های اجتماعی شاید پرتکرارترین جمله‌است که اغلب کاربران آن را شنیده‌اند. بروز رفتارهایی مانند فرار از واقعیات، تغییرات خلق‌وخو، پنهان کردن رفتارهای معتادگونه و بی‌توجهی به زندگی شخصی در آن دسته از افرادی که بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند به وضوح دیده می‌شود.

جالب است بدانید افراد درون‌گرا و برون‌گرا بنا به دلایل متنوعی اقدام به استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌کنند.

چالش مقایسه دائمی زندگی خود با دیگران

مقایسه دائمی از جمله مهم‌ترین مواردی است که منجر به ایجاد احساس انزوای اجتماعی می‌شود. افراد با مرور جدیدترین پست‌هایی که دوستان و آشنایان‌شان در صفحات خود منتشر کرده‌اند، به صورت کاملا ناخودآگاه اقدام به مقایسه شرایط زندگی خود با آن‌ها می‌کنند ‌و کیفیت زندگی خود را به پای میز قضاوت می‌کشانند.

این نوع مقایسه می‌تواند هم به صورت «رو به بالا» و «رو به پایین» انجام شود؛ بدین معنا که آیا کاربر با مقایسه شرایط زندگی‌اش، خود را بهتر از دوستان و آشنایان قضاوت می‌کند یا بدتر.

انجام هر دو نوع این مقایسه موجب بروز احساس بد در افراد می‌شود؛ این در حالی است که اگر افراد در واقعیت، زندگی دیگران را برتر از شرایط خود بدانند این احساس بد را تجربه می‌کنند اما در حوزه شبکه‌های اجتماعی انجام هر دو نوع مقاسه ذکر شده با بروز علائم افسردگی در افراد در ارتباط است.

تصور نادرست درباره دوستان مجازی بیشتر روابط بهتر

بر خلاف باور اغلب افراد، جالب است بدانید تعداد بیشتر دوستان و آشنایان در شبکه‌های اجتماعی،‌ لزوما به معنای بهره‌مندی از زندگی اجتماعی بهتر نیست به عبارت بهتر، مغز افراد قادر است تنها تعداد مشخصی از افراد را به عنوان دوست بشناسد، همچنین لازمه داشتن یک رابطه دوستی داشتن تعاملات اجتماعی واقعی است بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که تنها داشتن روابط مجازی متععد برای این منظور کافی نیست و نمی‌توان با فعالیت مداوم در شبکه‌های اجتماعی به فردی اجتماعی تبدیل شد.

از سوی دیگر جالب است بدانید؛ نتایج بررسی‌های مختلف نشان داده‌ است که داشتن احساس تنهایی با تعداد زیادی از بیماری‌های جسمی و روحی مرتبط است و از این‌رو بهره‌مندی از روابط اجتماعی واقعی و مستحکم قطعا نقش مهمی در میزان سلامت افراد خواهد داشت.

از نتایج این تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که تعامل با دوستان مجازی به هر اندازه که زیاد باشد، نمی‌تواند به اندازه هم‌صحبتی با دوستان واقعی تاثی درمانی و آرام‌بخش داشته باشد.

تصور غلط درباره امکان امدادرسانی شبکه‌های اجتماعی به فرد

با وجود این‌که  اغلب افراد از این  موضوع مطلع هستند که استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی منجر به بروز احساسات ناخوشاید در آن‌ها می‌شود اما باز هم به استفاده از آن اصرار دارند.

خطای پیش‌بینی همان تاثیر اشتباهی است که افراد با تکیه بر آن به استفاده از فضای جازی روی می‌آورند. به عبارت ساده، اغلب افراد بر این باورند که گشت‌وگذار در فضای مجازی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌توانند مانند یک داروی شفابخش به آن‌ها کمک کند. این در حالی است که نه تنها چنین اتفاقی رخ نخواهد داد بلکه تداوم این کار منجر به بروز احساسات ناخوشایند در افراد می‌شود.

نتایج بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهد حالات روحی افراد پس از استفاده از شبکه‌های اجتماعی در مقایسه با گروهی دیگر که خود را سرگرم فعالیت‌های متنوع دیگری کرده‌اند کاملا متفاوت است و گروه اول اغلب احساس بدی را تجربه می‌کنند.

در صورتی که از شبکه‌های اجتماعی به اندازه متعادل و هدفمند استفاده شود، این شبکه‌های بسیار مفید هستند، مشکلات سلامتی و روانی ناشی از زندگی مجازی امروز، بیشتر برآمده از استفاده نادرست و افراطی از شبکه‌های اجتماعی است.

معایب شبکه های اجتماعی, عوارض شبکه های اجتماعی, اعتیاد به شبکه های اجتماعی