حفاظت از محیط زیست، یکی از مهمترین مسائل زندگی انسان است که با شروع عصر نوین زندگی، اهمیت فوقالعادهای پیدا کرده است. محیط زیست به همه مکانها و فضاهایی گفته میشود که انسان به صورت دائمی یا موقتی در آن سکونت پیدا میکند؛ تمامی شهرها، جنگلها، روستاها، کوهها، سواحل دریاها و … را به نوعی میتوان جز محیط زیست انسان به شمار آورد. مسئله مهم این است که زندگی انسان به طور مستقیم یا غیرمستقیم، به محیط زیست وابسته است. اگر به هر دلیلی، محیطی که انسان در آن زندگی میکند از سلامت کامل برخوردار نباشد، ممکن است سلامت انسان نیز به خطر افتد. به همین دلیل است که امروزه مسئله مراقبت از محیط زیست، به یکی از مهمترین چالشهای زندگی بشر تبدیل شده است و سازمانها و تشکیلات گوناگونی در سراسر دنیا، در راستای حفاظت از محیط زیست آغاز به کار کرده و در حال فعالیت هستند.
عوامل متعددی ممکن است سلامت محیط زیست (و در پی آن سلامت انسان) را تهدید کند.
از جمله این موارد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آلایندههای هوا
- مواد شیمیایی
- آلایندههای آب
- زبالهها
زباله
به طور کلی زباله یا پسماند، به هر مادهای گفته میشود که پس از استفاده مفید از آن، دیگر قابل استفاده نباشد و حضور آن در محیط زندگی انسان آزاردهنده و خطرآفرین باشد.
امروزه عمده جمعیت انسانها در شهرها متمرکز شده است و همین مسئله سبب شده است تا شهرها، به یکی از اصلیترین تولیدکنندههای زباله تبدیل شوند. روشهای گوناگونی وجود دارد که هر یک از شهروندان میتوانند با رعایت آنها، در کاهش تولید زبالههای شهری نقش داشته باشند. در این مقاله قصد داریم شما را با روشهای گوناگون و مدرنی که برای کاهش تولید زباله مفید هستند، آشنا کنیم. بسیاری از این روشها علاوه بر اینکه در کاهش تولید زباله مفید هستند، میتوانند در بحث صرفهجویی در هزینههای خانواده نیز موثر واقع شوند. با ما همراه باشید.

جداسازی زبالهها برای بازیافت و استفاده مجدد
یکی از کارهایی که خانوادهها میتوانند برای کاهش تولید زباله انجام دهند، جداسازی زبالهها برای بازیافت آنهاست.
بازیافت (استفاده مجدد از زبالهها برای تولید کالاهای جدید) یکی از روشهای نسبتا مدرن کاهش زبالهها به شمار میآید. امروزه در بسیاری از شهرها، سطلهای جدیدی را میبینید که هرکدام دارای سه یا چهار محفظه جداگانه هستند. این محفظهها معمولا با سه یا چهار رنگ مشخص میشوند. رنگ آبی مربوط به زبالههای شیشهای است. همچنین رنگ قرمز مربوط به زبالههای پلاستیکی، رنگ زرد مخصوص فلزات و رنگ سبز مخصوص زبالههای کاغذی است. جداسازی زبالهها توسط شهروندان این امکان را برای شهرداریها ایجاد میکند تا به سادگی این زبالهها را به محلهای مخصوص بازیافت هرکدام بفرستد و به این ترتیب از حجم زبالههایی که دفن میشود، کاسته شود. پس تا حد امکان سعی کنید زبالهها را در خانه از یکدیگر جدا کنید و آنها را در قسمت مخصوص به خود قرار دهید تا به بازیافت راحتتر آنها کمک کرده باشید.
استفاده از ظروف به جای کیسههای پلاستیکی برای حمل اقلام گوناگون
پلاستیک بخش عمدهای از زبالهها را تشکیل میدهد. پلاستیک ماده اصلی برای ساخت کیسههای پلاستیکی و بستهبندی کالاهای گوناگون به شمار میآید و به همین دلیل تولید این نوع زبالهها زیاد است.
یکی از روشهایی که برای کاهش تولید زباله به شما پیشنهاد میکنیم این است که هنگام خرید، به جای استفاده از کیسههای پلاستیکی (نایلونی)، از ظروف یا کیسههای ساخته شده با مواد قابل بازیافت استفاده کنید. مثلا میتوانید در زمان خرید میوه به جای کیسههای پلاستیکی، از سبد استفاده کنید یا اینکه در فروشگاهها بعد از خرید اقلام مختلف، به جای قرار دادن اقلام در کیسههای نایلونی، از کیسههای کاغذی و پارچهای قابل بازیافت استفاده کنید.
خریداری محصولات ارائه شده در بستهبندیهای قابل بازیافت
تولید و عرضه محصولات در بستهبندیهای قابل بازیافت یکی از رایجترین راهکارهای کاهش تولید زباله به شمار میآید. استقبال مصرفکنندگان از کالاهایی که در بستهبندیهای قابل بازیافت ارائه میشوند، یکی از راهکارهای بسیار کاربردی برای کاهش تولید زباله به شمار میآید. شما میتوانید با خرید و استفاده از این گونه محصولات، در کاهش تولید زباله سهیم شوید.
جایگزینی روشهای نوین به جای روشهای قدیمی
با پیشرفت تکنولوژی، بسیاری از امور را میتوان صرفا از طریق دستگاههای دیجیتال انجام داد. امروزه گوشیهای هوشمند و رایانهها، از جمله پرکاربردترین لوازم دیجیتالی به شمار میآیند که در بسیاری از زمینهها توانستهاند مشکلات پیش روی بشر را تا حد زیادی حل کنند. از جمله این موارد میتوان به آسانتر کردن ارتباطات، آسانتر کردن انجام بسیاری از امور (مانند امور اداری و بانکی)، جایگزینی روشهای جدید ذخیرهسازی و انتقال اطلاعات به جای روشهای قدیمی و … اشاره کرد. این مزایا سبب میشود تا افراد بتوانند با جایگزینی روشهای جدید و دیجیتال به جای روشهای سنتی، تا حد زیادی از تولید برخی از زبالهها (مانند زبالههای کاغذی) بکاهند.
به عنوان مثال، امروزه بسیاری از امور بانکی را میتوان به صورت آنلاین و از طریق گوشی هوشمند انجام داد. این امر سبب میشود تا کاغذ کمتری برای فرمهای بانکی استفاده شود و در پی آن تولید زباله کاغذی کاهش یابد. همچنین امروزه بسیاری از ما برای جویا شدن از اخبار روز دنیا، از گوشیهای هوشمند و سایتهای خبری استفاده میکنیم. همین امر سبب میشود تا نیاز به خرید روزنامههای کاغذی، به طور کلی از بین برود و تولید زبالههای کاغذی به حداقل برسد. پس به طور کلی استفاده از روشهای نوین و هوشمند را میتوان یکی از راههای اصلی کاهش زباله به شمار آورد.

خرید به اندازه نیاز
یکی از روشهایی که خانوادهها میتوانند برای کاهش تولید زباله به کار گیرند، خرید به اندازه اقلام مصرفی است. همانطور که میدانید بسیاری از مواد مصرفی خانوادهها (به ویژه مواد خوراکی)، پس از مدتی فاسد میشوند. بسیار مشاهده شده است که خانوادهها حجم زیادی از این اقلام را تهیه و انبار میکنند و پیش از آن که به مرحله مصرف برسند، فاسد میشوند. این مسئله سبب افزایش تولید زبالهها شده و به آلوده شدن محیط زیست میانجامد. پیشنهاد ما این است که همیشه فهرستی از اقلام مصرفی خانواده را تهیه و آنها را به صورت هفتگی و یا روزانه خریداری کنید. این مسئله سبب میشود تا علاوه بر مصرف به اندازه مواد مختلف و صرفهجویی اقتصادی، نقش زیادی در کاهش تولید زباله داشته باشید.
کاهش استفاده از مواد یکبار مصرف
مواد یکبار مصرف امروزه به طرز قابل توجهی در جامعه استفاده میشند. ظروف یکبار مصرف نمونهای از این گونه مواد هستند که به سبب سهولت استفاده از آنها و همچنین ارزان بودن مواد اولیه، جایگزین ظروف سنتی شدهاند. یکی از راهکارهایی که در جهت کاهش تولید زباله پیشنهاد میشود این است که تا حد امکان از مواد معمولی به جای مواد یکبار مصرف استفاده کرد. البته در مواردی که خطرات بهداشتی وجود دارد (مثلا درباره کالاهایی مثل دستمال کاغذی)، نمیتوان جایگزین دیگری برای این اقلام پیدا کرد اما به طور کلی میتوان با راهکارهای مفید؛ استفاده بسیاری از اقلام یکبار مصرف را به حداقل رساند و از این جهت به کاهش تولید زباله کمک کرد. پس سعی کنید به جای استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در مهمانیها، از ظروف معمولی یا ظروف ساخته شده از مواد قابل بازیافت استفاده کنید تا از تولید زبالههای پلاستیکی جلوگیری شود.
از دیگر روشهای مرتبط با این موضوع میتوان به استفاده از باتریهای قابل شارژ به باتریهای یکبار مصرف اشاره کرد. باتریها به سبب دارا بودن عناصر خطرناکی مانند لیتیوم، نیکل، سرب و … میتوانند خطر بسیاری برای محیط زیست ایجاد کنند. به این ترتیب میتوان به استفاده از باتریهای قابل شارژ، تا حد زیادی از تولید این نوع زباله جلوگیری کرد.
با زبالههای تر چه کنیم؟
تولید انرژی از زبالهها بحثی است که در چند دهه اخیر مطرح شده است. به عنوان مثال، تولید زیست گاز (بیوگاز) از زبالهها، یکی از روشهای نوینی است که در بسیاری از کشورها مورد بهره برداری قرار گرفته است. در این روش زبالهها (به ویژه زبالههای باقی مانده از مواد غذایی و زبالههای تر) را در محفظههایی جمع میکنند تا تحت شرایط خاص، شروع به تجزیه شدن کنند. این مسئله سبب میشود تا باکتریهای تجزیه کننده به تدریج این مواد را به گازهایی مانند متان و … تبدیل کنند. گازهای تولیدی میتوانند در زمینههای گوناگون مثل تولید برق مورد استفاده قرار گیرند. به این ترتیب، میتوان حجم زبالههایی که باید دفن شوند را تا حد زیادی کاهش داد. موادی که در این زمینه استفاده میشوند، عمدتا پسماندهای خوراکی و زبالههای تر هستند. شما میتوانید با جداسازی این نوع پسماندها و قرار دادن آنها در سطل مخصوص زبالههای تر، به آسانتر شدن این امر کمک کنید.

همه ما انسانها این کره خاکی را مانند امانتی سالم، از نسل قبل به یادگار گرفتیم و لازم است آن را به صورتی سالم و قابل زیستن به نسلهای آینده هدیه کنیم. زبالههای تولیدی در چندسال اخیر بخش وسیعی از محیط زندگی ما را آلوده کردهاند و این مسئله سبب شده است تا جان تمامی موجودات زنده و به ویژه انسانها، با خطر مواجه شود. روشهایی که برای کاهش تولید زباله ذکر شد، از جمله مدرنترین و کاربردیترین روشهای تولید زباله به شمار میآیند که با استفاده از آنها میتوان تا حد زیادی از تولید زباله جلوگیری کرد. هر کدام از ما میتوانیم با به کارگیری روشهای گفته شده، سهمی در پاک نگه داشتن شهر و محیط زندگی داشته باشیم.