آداب و رفتار اجتماعی در هر جامعه بزرگ و کوچکی از خانواده، جمع‌های دوستی تا محیط‌های بزرگ‌تر مانند محل کار و مدرسه و در حالت کلی در جامعه هنجارها و ناهنجارهایی را برای ما تعریف می‌کند. این که در مقابل خودمان و دیگران چگونه باید رفتار کنیم و از انجام چه کارهایی صرف نظر کنیم. یکی از نکاتی که در این هنجارها می‌توان به آن اشاره کرد، سوال‌های شخصی و خصوصی است که نباید از دیگران بپرسیم. سوال‌هایی که خط قرمز است و پرسیدن آن‌ها خوشایند نیست. با ما همراه باشید تا با هم مرور کلی روی این سوالات داشته باشیم.
سوال‌های شخصی که نباید از دیگران بپرسیم
تعیین سوال‌های شخصی تا حد زیادی به میزان صمیمیت و رابطه شما با طرف مقابلتان برمی‌گردد. برای مثال سوال‌هایی که شما از دوست صمیمی یا خواهرتان می‌پرسید می‌تواند خیلی خصوصی‌تر از سوال‌هایی باشد که از همکار یا همکلاستان در میان می‌گذارید. در واقع این خود شما و میزان صمیمیت با طرف مقابل است که حریم‌ها و خط قرمزها را مشخص می‌کند.
چرا ازدواج نمی کنی!
یکی از رایج‌ترین سوال‌هایی که در مهمانی‌ها و دید و بازدید‌های فامیلی از دختران و پسران مجرد پرسیده می‌شود، مساله ازدواج است! زدن حرف‌هایی مثل این که ‹‹دیگه داره دیر میشه!››، ‹‹ همسن‌های تو الان چند ساله ازدواج کردن››، ‹‹چرا دیگه ازدواج نمی‌کنی›› و سوال‌های این چنینی سوال‌هایی کاملا شخصی هستند که باید از پرسیدن آن‌ها خودداری کنید. معمولا هر دختر و پسری در سن مناسب علاقه به تشکیل زندگی و ازدواج دارد و برای ازدواج نکردن خودش حتما دلایل منطقی و قابل قبولی دارد. بنابراین کنجکاوی کردن راجع به این مساله چندان کار درستی نیست.
چرا بچه دار نمی‌شوی؟!
سوالی که حتما همه شما بارها و بارها از دیگران در جمع‌های مختلف شنیدید سوال راجع به بچه دار شدن زوج‌ها است! بچه دار شدن هم یک فرآیند مهم در زندگی خیلی از افراد است که در زمان مناسب اتفاق می‌افتد. این که زوجی بعد از چند سال زندگی مشترک هنوز صاحب فرزند نشدند نشان می‌دهد که یا علاقه‌ای به بچه دار شدن ندارند یا مشکل و دلیلی برای این مساله دارند که در هر دو حالت موضوع کاملا شخصی است! شاید شما دوست داشته باشید هرچه زودتر عمه، خاله یا مادربزرگ شوید، اما به دنیا آوردن یک نوزاد تصمیمی شخصی بین زن و شوهر است.
چرا جدا شدی؟!
سوال خصوصی دیگری که نباید از دیگران بپرسیم، علت طلاق و جدایی آن‌ها است. شاید پرسیدن این سوال از دوست صمیمی یا خواهر و برادرتان کمی منطقی‌تر به نظر برسد، اما پرسیدن آن از همکار یا هم کلاسیتان به هیچ وجه کار درستی نیست. شما با این سوال ساده باعث می‌شوید طرف مقابلتان روز‌هایی را به خاطر بیاورد که ممکن است چندان برایش خوشایند نباشد. اگر این افراد دنبال یک فرد مطمئن برای درد و دل کردن بودند حتما پای صحبت‌هایشان بشینیند، ولی خودتان هیچ وقت شروع کننده بحث راجع به این مساله نباشید.
چقدر حقوق می گیری؟!
سوال خصوصی و شخصی دیگری که بارها از خود من و قطعا شما پرسیده می‌شود، میزان حقوق دریافتی از محل کار است! تا کسی در جایی شروع به کار می‌کند، ارتقاء شغلی می‌گیرد، یا رتبه کاریش کاهش پیدا می‌کند، برای خیلی‌ها این سوال پیش خواهد آمد که وضع حقوقش چطور تغییر می‌کند؟! معمولا توی ملاقات‌هایمان با طرف مقابل بعد از تبریک شغل یا مقام جدید می‌پرسیم: ‹‹خوب حالا حقوقت چقدر شده››. شاید به نظرتان این سوال چندان هم خصوصی به نظر نرسد اما مطمئن باشید افراد خیلی دوست ندارند شرایط شغلی و حقوقشان را با دیگران در میان بگذارند.
با کسی در ارتباطی؟!
سوال خصوصی دیگری که معمولا توی جمع‌های دوستی، دانشگاه، محل کار از آدم‌های نه چندان صمیمی می‌پرسیم، این است که آیا رابطه‌ی جدی با جنس مخالف دارند؟! مطمئن باشید هیچ کسی علاقه‌ای ندارد که راجع به مسائل شخصی و فردی که با او در ارتباط نزدیک و جدی است با آدم‌های نه چندان صمیمی اطراف خود صحبت کند. بنابراین بهتر است ما نیز از کنجکاوی کردن راجع به این مساله خودداری کنیم.
رابطه‌تان چطور است؟
ممکن است بدانید که همکار یا همکلاسی یا دوستتان با فردی در ارتباط است و بارها آن‌ها را با هم در محل کار، دانشگاه یا هر جای دیگری دیده باشید. این مساله که رابطه آن‌ها پنهان شده نیست، دلیل بر آن نمی‌شود که راجع به آن‌ها سوال‌های خصوصی بپرسید. اینکه چه مدت است که باهم در ارتباط هستند؟! خانواده‌هایشان از این ارتباط اطلاعی دارند؟! تصمیم گرفتند باهم ازدواج کنند؟ و سوال‌های خصوصی دیگری که درباره روابط آدم‌ها پرسیده می‌شود. بهتر است قبل از پرسیدن این سوال‌ها ببینید که با طرف مقابل خود چقدر صمیمی هستید و آیا کاری که انجام می‌دهید درست است؟
روابط زناشویتان چطور است؟!
بارها می‌بینیم که در جمع‌های دوستانه خانم‌ها و آقایان از همدیگر راجع به مسائل جنسی و زناشویی یکدیگر سوال می‌پرسند! این سوال خصوصی‌ترین سوالی است که می‌توان از یک خانم یا آقا پرسید. حتی میزان صمیمت بالا بین دو دوست هم نباید دلیلی برای صحبت کردن راجع به این مساله باشد. مسائل جنسی خصوصی‌ترین مسائل بین زوج‌ها است.
چقدر مذهبی هستید؟
سوال‌های مذهبی درباره موضوعات مختلف نیز از جمله سوال‌هایی است که بهتر است از پرسیدن آن‌ها از افرادی که با آن‌ها چندان صمیمی نیستیم خودداری کنیم. این که هر فردی چه گرایش مذهبی دارد، نظرش راجع به مسائل دینی چطور است؟! نماز می‌خواند یا روزه می‌گیرد یا اعمال مذهبی خود را به موقع و درست انجام می‌دهد یا نه سوال‌های کاملا شخصی و خصوصی هستند که پرسیدن آن‌ها از دیگران کار درست و سنجیده‌ای نیست.
سوال‌هایی که در افراد حس منفی ایجاد می‌کند
تصور کنید از کسی که به تازگی عمل زیبایی انجام داده بپرسید که ‹‹ چرا فلان مدل یا فلان دکتر رو برای عملت انتخاب نکردی!›› یا مدام از دوست حساسی که از کوچک‌ترین مساله ناراحت می‌شود، بپرسید ‹‹چرا اینقدر زود رنجی و زود به گریه می‌افتی؟››، این سوال‌ها دقیقا مانند این است که از دیگران بپرسیم که قد یا وزن آن‌ها چقدر است و به آن‌ها برچسب چاقی یا لاغری بزنیم. شاید مهم به نظر نرسد اما پرسیدن این سوال‌ها جنبه‌های منفی روانی بسیاری دارد و نه تنها به طرف مقابل کمکی نمی‌کند بلکه باعث ایجاد حس منفی و اضطراب بیشتر در آن‌ها می‌شود.
چند خریدی؟!
وقتی که هر وسیله جدیدی را در ظاهر و زندگی دیگران می‌بینیم کنجکاو می‌شویم که بدانیم بابت هر کدام از آن‌ها چه مقدار پول پرداخت شده است! معمولا این سوال رو می‌پرسیم که از شرایط اقتصادی طرف مقابل مطلع شویم یا با هزینه‌هایی که خودمان کرده‌ایم مقایسه کنیم. این که فلان وسیله تزئینی در منزل چقدر قیمت دارد یا فلان سرویس جواهری که دوست شما پوشیده واقعا طلا هست یا خیر سوال‌های خصوصی هستند که شاید طرف مقابل شما علاقه‌ای به جواب دادن به آن را نداشته باشد.
چرا این‌طوری هستی؟!
ممکن است که شما آدم شاد، پر حرف و اجتماعی باشید و معاشرت با آدم‌های ساکت و خجالتی برایتان عجیب یا سخت باشد. به شکل برعکس نیز ممکن است که شما فرد آرامی باشید و سرو کله زدن با آدم‌های شلوغ و پر سرو صدا برایتان سخت باشد. اما به این نکته توجه کنید که این ویژگی‌ها جز ویژگی‌های شخصیتی هر فردی است و به معنای خوب بودن و بد بودن دیگران یا شما نیست! این که از دیگران بپرسیم چرا اینقدر خجالتی، کم حرف یا آرام هستند و رفتارهای شخصیتی آن‌ها را زیر سوال ببریم، باعث القای حس منفی در آن‌ها می‌شود.
محدودیتی در خانواده داری؟!
اگر می‌بینید که دوست یا همکارتان سبک لباس پوشیدن خاصی دارد، آرایش نمی‌کند، تنهایی خرید نمی‌رود، در برنامه‌های مهمانی یا دورهمی شرکت نمی‌کند، با وجود داشتن شرایط مناسب سرکار نمی‌رود، بهتر است برای دانستن علت آن‌ها خیلی کنجکاوی نکنید. ممکن است بنا به هر دلیلی هر خانم یا آقا در زندگی خانوادگی و شخصی خود محدودیت‌هایی داشته باشد که نخواهد راجع به آن‌ها با دیگران صحبت کند. پس بهتر است قبل از پرسیدن سوال‌های این چنینی مراقب باشید که شرایط زندگی افراد کاملا شخصی است و افراد دوست ندارند مشکلات و محدودیت‌هایشان را برای همه توضیح دهند.
چقدر پس انداز مالی داری؟
سوال خصوصی دیگری که نباید از آدم‌های اطرافمان بپرسیم، سوال راجع به میزان پس انداز آن‌ها است. شرایط اقتصادی به شکلی است که هر فردی به دنبال تامین کردن نیازهای خانواده و خودش است و شاید پس انداز کردن برایشان کمی سخت باشد. شما با پرسیدن این سوال میزان تلاش و درآمد آن‌ها را زیر سوال می‌برید و از این که شاید نتوانسته‌اند بعد از چند سال کار پس انداز داشته باشند آن‌ها را خجالت زده و ناراحت خواهید کرد.
بیماری خاصی داری؟!
متاسفانه برچسب زدن به آدم‌ها یکی از کارهای رایجی است که خیلی‌ها انجام می‌دهند. این که کسی پوست رنگ پریده‌ای دارد، زیر چشم‌هایش گود و سیاه است، پرخواب یا پرخور است یا هر مساله دیگری، دلیل بر این نمی‌شود که ما طبق معلومات خودمان از آن‌ها راجع به بیماری احتمالی که دارند سوال بپرسیم! چه آن‌ها بیماری داشته باشند و چه نداشته باشند پرسیدن این سوال حس منفی به آن‌ها منتقل و آن‌ها را ناراحت می‌کند.
سوالات بسیار دیگری هستند که حریم خصوصی افراد را خدشه‌دار می‌کنند، بهتر است با نپرسیدن آن‌ها برای تقویت حریم خصوصی خودمان و دیگران تلاش کنیم.
آداب و رفتار اجتماعی, رعایت حریم شخصی دیگران
