هر کسی دوست دارد به حریم خصوصی وی احترام گذاشته شود تا جنبه‌هایی از زندگی خود را بتواند بدون دغدغه پنهان نگه دارد. امروزه یکی از مشکلاتی که به وفور رخ می‌دهد، تجاوز به حریم خصوصی افراد است که با وجود دوربین‌هایی که روی گوشی‌های هوشمند با کیفیت بالا وجود دارد بسیار راحت شده است.
عکس‌برداری و فیلم‌برداری از افراد ممکن است در مکان‌های مختلف انجام گیرد و برخی افراد به صورت عمدی یا سهوی اقدام به انتشار این تصاویر و فیلم‌ها کنند. قطعا این کار از نظر اخلاقی کاری ناپسند است ولی در این مقاله می‌خواهیم ببینیم قانون در این مورد چه می‌گوید؟
با ما همراه باشید تا اطلاعاتی کامل در خصوص نحوه برخورد قانون و توصیه‌هایی که در خصوص ثبت عکس و فیلم و انتشار آن‌ها دارد، کسب کنید.
آیا گرفتن فیلم و عکس بدون اجازه و مخفیانه جرم است؟
همان‌طور که گفته شد، بدون شک این کار از نظر اخلاقی کاملا رد شده است. ممکن است افراد در حالات روحی مختلفی قرار داشته باشند و دست به هر کاری بزنند و پس از مدتی با رسیدن به تعادل روحی از کار خود پشیمان شوند و حتی آن را جبران کنند.
همچنین ممکن است کسی آمادگی لازم برای عکس‌برداری و فیلم‌برداری را نداشته باشد و راضی به این کار نباشد. این عوامل باعث می‌شود که به عنوان یک اصل فرهنگی، انجام این کار و گرفتن فیلم و عکس به هر دلیل، بدون اجازه فرد رد شود.
البته از نظر قانونی و مجازات مربوط به آن، به گونه‌ای دیگر به این موضوعات پرداخته می‌شود. از این رو گرفتن فیلم و عکس از افراد مختلف در صورتی که زیان آبرویی، جانی و مالی برای فرد به همراه نداشته باشد حتی به صورت مخفیانه در برخی مواقع مجازات کیفری به همراه ندارد. تشخیص این جرم و نحوه برخورد با آن بر عهده قاضی است و در صورت قانون شکنی، با مجرم برخورد خواهد شد.
از نظر قانون چه مواقعی گرفتن فیلم و عکس از افراد جرم است؟
اگر بخواهیم در این مورد قضاوت کنیم که گرفتن فیلم و عکس از فردی به صورت مخفیانه صورت گرفته است یا فرد اجازه این کار را داده است، شاید بررسی و تصمیم‌گیری کار راحتی نباشد. به همین علت قوانین کشور در این خصوص یک سری تبصره دارد که به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
به طور کلی گرفتن فیلم و عکس از کسی همیشه سبب ایجاد مسئولیت کیفری برای فاعل نمی‌شود مگر در چند مورد که از نظر قانونی منع شده است.
عکس‌برداری و فیلم‌برداری در برخی مواقع به طور کامل ممنوع شده است. حتی اگر افراد حاضر در صحنه از این کار اطلاع داشته باشند.
- مکان‌هایی که به صورت اختصاصی برای بانوان طراحی شده است و ممکن است افراد در آن جا پوشش کامل نداشته باشند مانند استخرها، حمام‌های عمومی و … ممنوع است. ممکن است افرادی در این محیط‌ها اقدام به عکس‌برداری از همراهان خود با اجازه آنان کنند ولی به علت این که سوء استفاده از تصویر دیگران نیز در این حالت امکان‌پذیر می‌شود، این کار کاملا ممنوع است.
- همچنین اگر به صورت مخفیانه از مراسم اختصاصی دیگران و مراسم خانوادگی حتی در صورت وجود پوشش مناسب عکس و فیلم ثبت شود، غیرقانونی است و فرد خاطی طبق قانون مجازات می‌شود.
- عکس‌برداری و فیلم‌برداری از هر صحنه مستهجن که باعث ثبت آثاری می‌شود که نشان‌دهنده برهنگی مرد و زن یا نمایش‌های جنسی و … باشد غیرقانونی است. این کار چه به صورت مخفیانه چه با اجازه افراد منع قانونی دارد.
- همچنین اگر تهیه عکس یا فیلم به صورت مخفیانه از فردی سبب شود که وی از نظر آبرویی و مالی زیان ببیند، منع قانونی دارد؛ مثلا زمانی که با تهیه مخفیانه فیلم از صحبت‌های یک فرد، اعتبار تجاری و شغلی وی به خطر افتد و زیان مالی ببیند، فرد خاطی در برابر خسارت وارد شده مسئول است و فرد زیان دیده حق دارد که ضرر وارده را از فرد خاطی از طریق قانونی مطالبه کند.
البته اماکن خاصی نیز هستند که فیلم‌برداری و عکس‌برداری به هر نحوی و به صورت مخفیانه از آن‌ها ممنوع است مانند برخی از اماکن دولتی و مذهبی.
قانون در مورد انتشار عکس و فیلم بدون اجازه از افراد چه می‌گوید؟
گرفتن عکس و فیلم به صورت مخفیانه یک مساله است و انتشار آن‌ها موضوعی دیگر. قطعا هنگامی که تصویر افراد منتشر می‌شود، مجازات آن به مراتب سنگین‌تر از ثبت تصاویر است. در اکثر اوقات انتشار این تصاویر به علت سوء استفاده از آن‌هاست و ممکن است لطمه‌های شدیدی به بنیان خانواده و فرد بزند.
انتشار غیرقانونی عکس و فیلم افراد و حتی تهدید به این کار یکی از شایع‌ترین جرائمی است که در سال‌های اخیر رخ داده است و با وجود شبکه‌های اجتماعی مختلف، روز به روز بیشتر هم می‌شود. از این رو قانون، مجازات شدیدی را برای این جرائم در نظر گرفته است و حتی تهدید به انتشار فیلم و عکس خصوصی افراد نیز جرم شناخته می‌شود و با فرد خاطی برخورد قانونی می‌شود.
امنیت در یک جامعه با وجود قانون‌هایی امکان‌پذیر است که بتواند شخص و جامعه را از هر نظر تأمین کند. هر عملی که سبب شود تا امنیت جانی، مالی و آبرویی فرد به خطر افتد، جرم محسوب می‌شود. کم نیستند افرادی که با گرفتن فیلم و عکس مخفیانه از افراد و تهدید یا انتشار آن‌ها در فضاهای مجازی اقدام به اخاذی می‌کنند و از این طریق آسایش فرد و جامعه را دچار اختلال می‌کنند. به همین علت قانون‌گذار قطعا در این خصوص تدابیری اندیشیده است.
اطلاع از قوانین موجود در این زمینه باعث می‌شود تا شهروندان دچار سوءاستفاده افراد سودجو نشوند و بتوانند از حقوق خود حفاظت کنند و جلوی مشکلاتی بیشتر در آینده را بگیرند.
ممکن است در هنگام انجام اعمالی غیرقانونی از فرد عکس یا فیلم ثبت شود که در این مواقع اکثرا افراد زمینه را برای باج‌گیری سودجویان فراهم می‌کنند. این مواقع مراجعه به قانون و پیگیری تهدیدات فرد سودجو می‌تواند کمک بیشتری به قربانی بکند. چه بسا وی سال‌ها مجبور به باج دادن به افراد سودجو باشد.
مجازات مختلفی برای گرفتن فیلم و عکس بدون اجازه از افراد وجود دارد که بعد از بررسی شواهد و مدارک و نظر قاضی، مجازات تعیین می‌شود.
- به صورت کلی اگر کسی هرگونه محتویات مستهجن یا غیرمجاز را تولید کند و قصد انتشار یا ارسال آن‌ها و حتی نگهداری و ذخیره این داده‌ها را داشته باشد، طبق نظر قانون‌گذار و قاضی به حبس از سه ماه تا دو سال محکوم می‌شود.
- در مواقعی نیز جزای نقدی برای فرد در نظر گرفته می‌شود که حدود 5 تا 40 میلیون بسته به تخلف و ضرر وارده به فرد است.
- علاوه بر این اگر کسی به صورت مخفیانه اقدام به ثبت عکس یا فیلم از کسی کند و وی را به انتشار آن تهدید کند، توسط قاضی مجازات برای وی تعیین خواهد شد. اگر عمل در حد تهدید بماند و مجرم باعث شود تا فرد یا افراد دچار ترس شوند، جرم خاصی دارد و اگر این تهدید عملی شود، هم جرم تهدید و هم انتشار عکس و فیلم افراد باید بررسی شود و برای هر دو جرم توسط قاضی مجازات تعیین شود.
- اگر کسی اقدام به ثبت عکس و فیلم مخفیانه و تهدید به انتشار آن کند و آن را عملی کند، بر اساس اوضاع جرم، در هر بخش مجازات جداگانه برای فرد در نظر گرفته می‌شود.
توصیه‌های قانونی برای امنیت فیلم و عکس
سعی کنید قبل از این که مشکلاتی در این باره برایتان پیش آید، خودتان از تصاویری که نگرانی از بابت انتشار آن‌ها دارید محافظت کنید. ثبت برخی از تصاویر به خودی خود کار صحیحی نیست و در صورت لزوم باید از آن‌ها محافظت کنید تا هیچ‌گاه به دست افراد سودجو نیافتد.
داشتن پوشش یا رفتار مناسب در مکان‌هایی که امکان تصویربرداری توسط دیگران وجود دارد به افراد کمک می‌کند تا کسی نتواند از تصاویر و فیلم‌های آن‌ها سوءاستفاده کند.
با این حال ممکن است به هر نحوی این مشکل برای شهروندان پیش آید. در اولین فرصت بهتر است از مراجع قانونی اقدام به پیگیری موضوع کنند. باید توجه داشت که به هیچ عنوان باج دادن به این افراد مشکل قربانی را حل نمی‌کند و روز به روز بیشتر به تهدیدات خود دامن می‌زنند.
قانون توصیه می‌کند از همان ابتدا جلوی پیشروی این افراد را بگیریم و در زمانی که از ثبت تصاویر خود به صورت مخفیانه یا تهدید افراد مطلع شدیم، با مراجعه به پلیس موضوع را پیگیری کنیم تا مشکلات بیشتری پیش نیاید. قطعا قانون از شهروندان حمایت خواهد کرد و جلوی افراد سودجو در اسرع وقت گرفته می‌شود.
قوانین انتشار عکس, قوانین فضای مجازی, جرم انتشار عکس افراد
